چرا آدمی غریب ترین است؟

برای اینکه آدمی می‌اندیشد! آدمی غریب است چون اهل تعقل است و می تواند از خودش فاصله بگیرد. انسان از خودش فاصله می‌گیرد و به خودش از بیرون نگاه می‌کند. انسان وقتی از بیرون به خود نگاه می‌کند، موجودی را می‌بیند که در جایی نشسته یا خوابیده و در حال غذا خوردن یا خواندن کتاب است. از خود فاصله گرفتن، از مختصات و ویژگی‌های ممتاز آدمی است.

تنهایی انسان از آن حیثیت است که به خود می‌نگرد. انسان وقتی به خود می‌نگرد، تنهایی خود را زیر ذره بین نگاه و نظاره خودش، کاملاً احساس می‌کند. اینجاست که انسان برای خودش یک «شیئ» می‌شود باید به این نکته خیلی دقت کرد که همه چیز برای انسان شیئ است اما خود انسان شیئ نیست انسان این توانایی را دارد که با خودِ خود، به جهان هستی و به عالم بنگرد. انسان به هر چیز بنگرد، آن در نظرش شیئ است.

انسان وقتی به خود نیز دارد می‌نگرد خود را شیئ می‌بیند. اما خود، از آن نظر که دارد می‌بیند شیئ نیست، همان خود است که می‌اندیشد.

غربت آدمی، غربتی است که از ازل تا ابد با ماست و از آن رهایی نداریم مگر اینکه با خود انس بگیریم؛ البته نه، هر خودی، بلکه خود غیر متناهی و این همان رشته ای است که به وحدت وجود منتهی می‌شود.

متن از هستی و مستی (تألیف استاد ابراهیمی دینانی) صفحه ۱۱۵